Jaki sąd jest właściwy miejscowo do rozpoznania sprawy kredytu walutowego?
Ostatnie zmiany przepisów zmieniły właściwość miejscową sądów rozpoznających sprawy kredytów walutowych, w tym kredytów frankowych. Zgodnie z nowymi zasadami, powództwo konsumenta o roszczenie związane z zawarciem umowy kredytu waloryzowanego, denominowanego lub indeksowanego do waluty innej niż waluta polska wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu konsument ma miejsce zamieszkania.
W konsekwencji sprawy kredytów walutowych rozpoznaje obecnie sąd właściwy miejscowo dla miejscowości, w której mieszka konsument.
Powyższa zasada dotyczy w szczególności roszczeń:
-o ustalenie istnienia lub nieistnienia wynikającego z umowy stosunku prawnego,
-o ustalenie bezskuteczności postanowień umowy kredytu,
-o zwrot świadczeń związanych z zawarciem umowy.
Od kiedy stosuje się nowe przepisy?
Omawiana zmiana została wprowadzona art. 18 ustawy z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 614), która to ustawa została ogłoszona w dniu 31 marca 2023 r. Przepis art. 18 wszedł zaś w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia ustawy i w związku z tym obowiązuje od dnia 15 kwietnia 2023 r.
Dodatkowo, komentowana regulacja będzie stosowana w okresie 5 kolejnych lat, co w założeniu ma spowodować odciążenie tzw. „Wydziału Frankowego”, czyli XXVIII Wydziału Cywilnego Sądu Okręgowego w Warszawie, który rozpoznawał większość dotychczasowych spraw kredytów walutowych.
Nowe zasady będą stosowane wyłącznie do spraw, w których powództwo zostanie wniesione w dniu 15 kwietnia 2023 r. lub później i nie zmieniają one właściwości sądu w sprawach, które są już w toku.
Czy przedsiębiorca, który kupił wierzytelność wynikającą z umowy walutowej zawartej przez konsumenta również musi przestrzegać nowej właściwości sadów?
Ponieważ art. 18 ust. 1 mówi o „powództwie konsumenta o roszczenie związane z zawarciem umowy kredytu”, powstaje pytanie, co w przypadku kiedy z powództwem wystąpi nie konsument, ale przedsiębiorca, który odkupił roszczenie od konsumenta w drodze umowy cesji. Czy taki przedsiębiorca wnosząc powództwo również będzie musiał stosować się do nowych zasad, skoro w przepisie mowa jest o „powództwie konsumenta”, a nie o „powództwie przedsiębiorcy”?
Odpowiedzi na to pytanie udziela nam wprost art. 18 ust. 2 omawianej ustawy, zgodnie z którym przelew wierzytelności związanej z zawarciem umowy walutowej, nie wpływa na właściwość sądu określoną w art. 18 ust. 1, co powoduje, że przedsiębiorca, który nabył roszczenie od konsumenta związane z zawarciem umowy kredytu waloryzowanego, denominowanego lub indeksowanego do waluty innej niż waluta polska również będzie musiał stosować się do nowej regulacji. W takim wypadku pozew zawiera oznaczenie miejsca zamieszkania konsumenta.
Podstawa prawna – ustawa z dnia 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 614):
Art. 18.
1. W okresie 5 lat od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu powództwo konsumenta o roszczenie związane z zawarciem umowy kredytu waloryzowanego, denominowanego lub indeksowanego do waluty innej niż waluta polska, w tym o ustalenie istnienia lub nieistnienia wynikającego z niej stosunku prawnego, o ustalenie bezskuteczności postanowień tej umowy lub o zwrot świadczeń związanych z jej zawarciem, wytacza się wyłącznie przed sąd, w którego okręgu powód ma miejsce zamieszkania.
2. Przelew wierzytelności związanej z zawarciem umowy, o której mowa w ust. 1, nie wpływa na właściwość sądu określoną w tym przepisie. Pozew zawiera oznaczenie miejsca zamieszkania konsumenta.
Adwokat Wiktor Porwisiak